Skazany

"Skazany" jest trzecim po "Trądzie" i "Zapisie zbrodni" pełnometrażowym filmem Andrzeja Trzosa-Rastawieckiego. Dowodzi też stałych zainteresowań reżysera, który preferuje tematykę kontrowersyjną, moralnie niejednoznaczną. W "Skazanym" jest to problem życia i śmierci, a właściwie etycznej oceny samobójstwa. Czy pozbawienie się życia zawsze jest złem? Czy w imię wyższych celów można je niekiedy tolerować? W "Skazanym" Trzos-Rastawiecki doprowadził do perfekcji swoją metodę narracji. Charakteryzuje się ona maksymalną, werystyczną wręcz wiernością wobec rzeczywistości. Akcja filmu toczy się w autentycznej scenerii, aktorzy wtopieni są w tłum, zaludniający ulice, domy, kawiarnie, hale sportowe. Paradokumentalna forma opowieści sprawia, że widz traci poczucie wyjątkowości, które towarzyszy mu w odbiorze wielu innych filmów. W "Skazanym" wszystko jest znajome, sprawdzalne. Skrajny realizm reżysera najlepiej unaocznia metoda, którą posłużył się pracując nad scenariuszem: "Pisząc scenariusz opracowałem szczegółowo przebieg wydarzeń i biografie obu bohaterów, ich wzajemne związki, konflikty i więzy uczuciowe. Następnie przedstawiłem cały materiał prokuratorowi Edwardowi Saneckiemu z Generalnej Prokuratury i zapytałem, co by w tej sprawie zrobił. Odpowiedział: sporządziłbym akt oskarżenia. Poprosiłem więc, aby to uczynił. Gotowy akt oskarżenia i ten sam materiał faktograficzny przedstawiłem następnie mecenasowi Tadeuszowi de Virion z pytaniem, czy podjąłby się obrony. Zgodził się bez wahania. Z kolei akt oskarżenia otrzymał sędzia Michał Kulczycki, który przygotował i poprowadził rozprawę. Odbyła się ona z zachowaniem całej procedury postępowania karnego, z tym, że jako świadkowie wystąpili ludzie podstawieni przeze mnie i dokładnie poinstruowani, co mają zeznawać; ja sam byłem oskarżonym. Stenogram rozprawy posłużył następnie - po skrótach - do napisania dialogu filmowego; w rolach sędziego, prokuratora i obrońcy wystąpili tym razem aktorzy, ale mówili to i tylko to, co w rzeczywistości powiedziano na sali sądowej." Głównym bohaterem "Skazanego" jest trzydziestoparoletni Ryszard Bielczyk - organizator imprez artystycznych. W swym nieustabilizowanym życiu nie ma właściwie żadnego punktu zaczepienia z wyjątkiem dużo starszego brata - trenera bokserskiego. Ale i z nim nie czuje bliskiej więzi. Wszystko zmienia się, gdy otrzymuje informację o jego nieuleczalnej chorobie. Postanawia zrobić jak najwięcej, by pomóc bratu, stojącemu na progu śmierci. Nie sprzeciwia się też, gdy starszy Bielczyk złamany fizycznym i duchowym cierpieniem postanawia odebrać sobie życie. Prokuratura, ustaliwszy okoliczności zgonu byłego trenera, wszczyna proces przeciwko Ryszardowi Bielczykowi...