Pianista

Opowieść o niezwykłych losach Władysława Szpilmana (1911-2000) – kompozytora i pianisty, autora około 500 piosenek, ale i większych form muzycznych. Był ostatnim muzykiem, który dał koncert w Polskim Radiu we wrześniu 1939 roku. Jako polski Żyd trafił do warszawskiego Getta, cudem udało mu się przeżyć jego zagładę, a następnie przetrwać w ukryciu hitlerowską okupację. Po upadku Powstania Warszawskiego pozostał wśród ruin opuszczonego miasta. Losy Szpilmana były wyjątkowe i zarazem zwyczajne. Zwyczajne, bo na jego życiu odcisnęły swe piętno wszystkie elementy dziejowej zawieruchy, jaka w latach 1939-45 przetoczyła się nad światem. Niezwykłe nie dlatego, że udało mu się przeżyć, ale dlatego, że swoje ocalenie zawdzięcza temu, co ukochał najbardziej – muzyce.

Opublikowane po raz pierwszy w 1946 roku wspomnienia Władysława Szpilmana stały się inspiracją dla scenariusza Czesława Miłosza i Jerzego Andrzejewskiego, według którego Jerzy Zarzycki nakręcił film „Robinson warszawski”, który jednak wszedł na ekrany po narzuconych przez komunistyczne władze zmianach jako „Miasto nieujarzmione”. „Pianista” w ujęciu Romana Polańskiego podążając tropem pamiętników Szpilmana staje się świadectwem prawdy. Co więcej, „Pianista” przywraca kinu obraz II wojny, jaki już zdążył zatrzeć się w pamięci widzów: to gehenna walki o przetrwanie z wpisanym w nią zaskakującym splotem okoliczności, nie zaś efektowny komiks bohaterski. Jest to również relacja o Zagładzie, podpisana przez jej świadka – nie tylko Szpilmana, ale i samego Polańskiego, któremu udało się uniknąć śmierci w getcie Krakowa – o sile autentyzmu równej tej, jaką niesie „Ostatni etap” Wandy Jakubowskiej, opisujący codzienność obozu koncentracyjnego w Auschwitz. Film wyróżniono Złota Palmą festiwalu w Cannes oraz trzema Oscarami (w tym za reżyserię), nagrodami Brytyjskiej Akademii Filmowej dla filmu i reżysera, siedmioma Cesarami, w tym za najlepszy film, europejskim Feliksem za zdjęcia Pawła Edelmana oraz ośmioma Orłami – Polską Nagrodą Filmową, w tym za film roku.