Milczenie

Dwie siostry, cierpiąca na raka Ester i młodsza Anna, podróżują pociągiem przez nieznany kraj europejski o ustroju totalitarnym w towarzystwie synka Anny, Johana. Stan zdrowia Ester wymaga przerwy w podróży: kobiety zatrzymują się w starym hotelu, w mieście, gdzie ludzie posługują się językiem, którego Ester i Anna nie rozumieją. Skazane na siebie siostry podejmują odwieczną kłótnię – Anna nie znosi protekcjonalnego zachowania Ester i wychodzi, by wdać się w gwałtowny romans z przygodnym kochankiem. Kiedy wróci do pokoju, powiadomi siostrę o swoim podboju, by nie tyle zadać jej ból, ile pobudzić skrywany dotąd seksualizm. Za namową ciotki Johan zaczyna śledzić matkę, co prowokuje kolejną kłótnię. Anna wyjeżdża wraz z synem z miasta, pozostawiając umierającą Ester samą sobie.

Zamknięcie trylogii wiary Ingmara Bergmana („Jak w zwierciadle”, „Goście Wieczerzy Pańskiej” i „Milczenie”) z lat 1961-63, a zarazem jeden z najważniejszych filmów w jego dorobku: nasycona znaczeniami refleksja na temat samotności współczesnego człowieka bezradnego wobec milczenia Boga. Ale Bergman nie byłby Bergmanem, gdyby ograniczył się wyłącznie do kwestii wiary. Dla niego jest to rodzaj pretekstu, by spojrzeć na relacje między siostrami, powracającymi do zadawnionych sporów, ciągnących się od dzieciństwa. Pobyt w nieznanym mieście, gdzie nie sposób się porozumieć, zdaje się być metaforą samotności jednostki w tłumie, nieuchronnego wyobcowania w nieprzyjaznych warunkach. Ukazany z brutalnym realizmem erotyzm – niezwykle ostry jak na standardy ówczesnego kina – jest z kolei symbolem instynktów tkwiących w każdym człowieku, ujawniających się tym mocniej, im bardziej czujemy się zagrożeni. Wreszcie chłopiec wychwytujący pojedyncze słowa z obcego języka jest wyrazem naiwności, z jaką próbujemy się porozumieć. Choć nie brukuje interpretacji, że „Milczenie” jest efektem autoterapii reżysera, szukającego wyjścia ze światopoglądowego kryzysu.