Dzieje mistrza Twardowskiego

Napadnięty przez zbirów Twardowski wzywa na pomoc diabła. Ten udziela mu wsparcia, jednak żąda od Twardowskiego tego, co pojawiło w jego gospodarstwie podczas nieobecności. Twardowski zgadza się, niewiedząc że żona powiła mu dziecko. Diabeł zgłasza się po syna Twardowskiego - Jana Michała w dniu jego osiemnastych urodzin. Początkowo chłopak odzyskuje podpisany przez ojca cyrograf, później jednak świadomie zaprzedaje duszę diabłu w zamian za mądrość. Wygnany z królewskiego dworu za nieumyślne spowodowanie śmierci pozbywa się zależności od diabła przy pomocy swojego ucznia.