Adalen 31

Adalen, mała miejscowość w północnej Szwecji, maj 1931 roku. W pobliżu trwa strajk, którym robotnicy protestują przeciwko obniżeniu zarobków. Solidaryzują się z nimi okoliczni mieszkańcy. Do akcji wkracza – sprowadzone przez dyrekcję fabryki – wojsko. Ginie pięciu robotników, wielu zostaje rannych. Dramatyczne wydarzenia obserwujemy z perspektywy popierającej strajk rodziny, Anderssonowie nie są ekstremistami, chcą jedynie sprawiedliwości. Żyją własnym życiem. Kjell, ich syn, przeżywa właśnie pierwsze uniesienia miłosne. Obiektem jego westchnień jest córka dyrektora fabryki. Jej ojciec sprowadza łamistrajków, dochodzi do starć, jednego z rannych opatruje Andersson, za co zostaje niemal okrzyknięty zdrajcą. Anna odkrywa, że jest w ciąży. Jej matka, by nie dopuścić do mezaliansu, wywozi dziewczynę do miasta na aborcję. Z gazet dowiadują się o tragicznych wydarzeniach – wśród zabitych są ojciec i przyjaciel Kjella. W chłopcu narasta bunt – zabrano mu ojca, przyjaciela, dziecko.

Pierwszy polityczny film Bo Widerberga, uchodzącego za drugiego po Bergmanie reżysera szwedzkiego („Miłość Elwiry Madigan”, 1967; „Joe Hill”, 1971; „Życie jest piękne”, 1995), podczas całej swej kariery stał w artystycznej opozycji wobec autora „Persony”. Najważniejsza w „Adalen 31” jest jednak nie wielka polityka, ale człowiek: jego uczucia i codzienne przeżycia. Dramatyczne wydarzenia polityczne stanowią niezwykle istotne tło, boleśnie wpływające na losy jednostki, nawet tej w nic niezaangażowanej. Ale właśnie te tragiczne wypadki sprawiają, że w młodym, nieuwikłanym w nie bezpośrednio człowieku narodzi się antyburżuazyjny bunt, wszak przedstawiciele klas wyższych zabrali mu bliskich. Notabene, użycie siły przez władze w Adalen doprowadziło w Szwecji do wyborczego zwycięstwa partii socjaldemokratycznej. Dzieło Widerberga uhonorowane zostało Technical Grand Prize na festiwalu w Cannes w 1969 roku, było także nominowane do Oscara w kategorii filmów nieanglojęzycznych w 1970 roku.