Matrix

Thomas A. Anderson prowadzi podwójne życie: za dnia jest jednym z wielu programistów komputerowych, nocą zaś zamienia się w niebezpiecznego hakera znanego pod pseudonimem Neo. Neo zawsze powątpiewał w prawdziwość świata, w jakim egzystował, tym chętniej nawiązuje kontakt z grupą niejakiego Morfeusza – hakera uważanego przez czynniki rządowe za terrorystę. Morfeusz ujawnia mu smutną prawdę: maszyny obdarzone przez człowieka sztuczną inteligencją wyrwały się spod kontroli swoich twórców i przejęły władzę. Odcięte od naturalnych źródeł energii, odnalazły nowe ogniwo zasilania: ludzi. Aby ich wykorzystać, przeprogramowały komputery i uruchomiły program zwany Matriksem, utrzymujący symulację świata z końca XX wieku. Jest grupa ludzi, która nie poddała się woli maszyn. Czeka ona na pojawienie się wybrańca, który uwolni ludzkość od hegemonii maszyn. Zdaniem Morfeusza, wybrańcem tym jest Neo. Odpowiednio przygotowany poprowadzi ludzi do buntu przeciwko maszynom.

„Matrix” – jeden z najważniejszych filmów w historii science-fiction, jeśli nie w całej historii kina – jest z jednej strony zapisem stanu ducha człowieka współczesnego, stającego w obliczu cybernetycznej rewolucji, jaka jest udziałem pokolenia przełomu XX i XXI wieku, z drugiej zaś ujawnia poziom technicznych możliwości sztuki filmowej. Film braci Andy i Larry’ego Wachowskich zaskakuje mnogością interpretacji - od prób współczesnego odczytania „Alicji w krainie czarów” po egzegezy czysto gnostyczne. Jednak najszybciej korzenie „Matriksa” szukać można w kulturze masowej przełomu lat 60. i 70., choćby w takich filmach jak „2001: Odyseja kosmiczna” (1969) Stanleya Kubricka czy „Zielona odżywka” (1973) Richarda Fleischera. Inna sprawa, że żaden z wcześniejszych filmów nie był równie jak „Matrix” sugestywny, żaden też nie zawierał w sobie tak wiele: dla miłośników s.f. jest fabuła, łącząca stare i nowe trendy gatunku, dla fanów kina akcji – kulminacja, gdzie choreografia pojedynków kung-fu dorównuje perfekcji efektów specjalnych, jest też zdrada, romans i kilka dylematów moralnych do rozstrzygnięcia. No i realizatorska perfekcja, której Wachowscy dowodzą na każdym niemal kroku. Film, który znalazł dwuczęściową kontynuację, „Matrix: Reaktywacja” i „Matrix: Rewolucje” (oba 2003), jest laureatem czterech Oscarów – za dźwięk, montaż i efekty specjalne, wizualne i dźwiękowe.