Mechaniczna pomarańcza

Młodociany chuligan Alex stoi na czele gangu, głośnego z brutalnych aktów przemocy, których skutki przerażają nawet jego wspólników. Chłopcy wydają swego szefa policji. Aresztowany i skazany na długoletnie więzienie, po dwóch latach zostaje wybrany do udziału w drastycznym programie resocjalizacyjnym, który czyni z niego otępiałą, bezwolną jednostkę niezdolną do użycia siły – nawet w obronie własnej. Po zakończeniu kuracji zostaje zwolniony z więzienia, ale nie ma dokąd wracać: jego pokój w domu rodziców zajmuje sublokator, a dawni wspólnicy zostali policjantami. Odtrącony przez wszystkich myśli o samobójstwie, przed czym powstrzymuje go znany pisarz, do którego domu włamał się przed laty. Jednak wkrótce także literat rozpoznaje w nim swego prześladowcę i bierze krwawy odwet. Alex budzi się w szpitalu, coraz częściej myśląc o powrocie do działalności przestępczej.

Bodaj najgłośniejszy film Stanleya Kubricka – reżysera-perfekcjonisty, zakładającego realizację jednego dzieła w każdym gatunku. Gatunek „Mechanicznej pomarańczy” określa się zazwyczaj jako połączenie horroru z wątkami science-fiction, coraz częściej jednak jako political-fiction. Już w chwili premiery film, który uznano za wysokiej klasy wyczyn techniczny (był to pierwszy film z dźwiękiem Dolby Stereo), wywołał liczne kontrowersje: przede wszystkim jako jedno z pierwszych dzieł z rodzącego się nurtu kina przemocy, dominującego na ekranach od lat 70. Innym źródłem kontrowersji było wypaczenie przez reżysera wymowy powieści Anthony Burgessa, literackiego pierwowzoru. Pisarz przedstawiał w „Mechanicznej pomarańczy” ironiczną wizję przyszłości Anglii pod rządami Partii Pracy, reżyser potraktował zaś powieść jako śmiertelnie poważny wywód o drzemiącej w każdym człowieku skłonności do zła. Rozgoryczony krytyką Kubrick wycofał film z angielskich ekranów na niemal 30 lat. Film był nominowany do Oscara w czterech kategoriach, w tym jako film roku i za reżyserię.