Ostatnie zadanie

Dwaj marynarze z Norfolk, w stanie Wirginia, Buddusky i Mulhall, otrzymują rozkaz eskortowania do wojskowego więzienia w Portsmouth, w stanie New Hampshire, niejakiego Larry’ego Meadowsa. Meadows został skazany na osiem lat więzienia za kradzież 40 dolarów z puszki, do której zbierano datki na cele charytatywne. W trakcie podróży stare wygi szybko orientują się, że eskortowany przez nich nastolatek nie ma żadnego doświadczenia, więc - znając więzienne warunki - postanawiają pokazać mu lepsze strony życia. Podróż trwa kilka dni, a jej trasa prowadzi przez różne miasta: w Waszyngtonie marynarze zabierają aresztanta na piwo, w Filadelfii szukają matki chłopca, która okazuje się alkoholiczką, w Nowym Jorku idą na ślizgawkę przed Rockefeller Center. Wzruszony Meadows zwierza się konwojentom, że spędza najlepsze dni swego życia. Tak dobre, że przybywszy do Portsmouth, próbuje ucieczki, ale tak mu życzliwi Buddusky i Mulhall muszą go odstawić do więzienia.

Klasyczny film drogi Hala Ashby’ego przyniósł nagrodę aktorską Jackowi Nicholsonowi w Cannes oraz nagrodę BAFTA (także dla autora scenariusza Roberta Towne’a), a także trzy nominacje do Oscara (dla scenarzysty i aktorów). „Ostatnie zadanie” łączy wątki charakterystyczne dla filmu drogi i buddy movie – filmu o męskiej przyjaźni, będące wyróżnikami „nowego filmu” amerykańskiego przełomu lat 60. i 70. Dla twórców podróż przez spory obszar Stanów Zjednoczonych to przede wszystkim pretekst do sporządzenia bilansu rewolucji obyczajowej końca ubiegłej dekady. O ile społeczeństwo zdaje się dojrzewać do nowych czasów, o tyle struktury państwa wyraźnie nie spełniają oczekiwań. Na styku między społeczeństwem i – w tym wypadku – wojskiem staje bosmanmat Buddysky: jego rozdarcie jest istotą kreacji Jacka Nicholsona.