Chinatown

Los Angeles, koniec lat 30. Głównym zajęciem byłego policjanta pracującego w Chinatown, a obecnie prywatnego detektywa J.J. Gittesa jest dokumentowanie małżeńskich zdrad. Nie inaczej jest w wypadku nowej sprawy zleconej przez kobietę podającą się za Evelyn Mulwray. Ma ona poważne wątpliwości co do uczciwości swojego męża Hollisa, zajmującego dyrektorskie stanowisko w miejskim przedsiębiorstwie odpowiedzialnym za dostawę wody i energii. Rzeczywiście, Gittes szybko trafia na trop młodej kobiety, w której towarzystwie Hollis Mulwray spędza sporo czasu, odpowiednio te sytuacje dokumentując. Jakież jest jego zdziwienie, kiedy zdjęcia ukazują się w lokalnej bulwarówce, a do jego biura sądowy pozew w towarzystwie adwokata osobiście przynosi… prawdziwa Evelyn Mulwray. Jake, który w międzyczasie trafił na trop wodnej afery na wielką skalę, zdaje sobie sprawę z faktu, że został wrobiony. Wkrótce w niewyjaśnionych okolicznościach ginie Hollis. Detektyw podejmuje śledztwo, a trop prowadzi do byłego wspólnika Mulwraya, sędziwego Noah Crossa, prywatnie ojca Evelyn…

„Chinatown” to ostatni film zrealizowany przez Romana Polańskiego w Stanach Zjednoczonych, uchodzący jednocześnie za jego największe osiągnięcie. Ten utrzymany w konwencji kina noir thriller nominowany był do Oscara aż w jedenastu kategoriach, co w efekcie przełożyło się tylko na jedną statuetkę za najlepszy scenariusz oryginalny. Napisał go, z myślą o Jacku Nicholsonie, Robert Towne, inspirując się mistrzami czarnego kryminału – Raymondem Chandlerem i Dashiellem Hammetem. Zresztą do wykreowanych przez nich postaci prywatnych detektywów – Philipa Marlowe’a i Sama Spade’a – wyraźnie nawiązuje, w osobie wspomnianego Nicholsona, J.J. Gittes. Trzymający ludzi na dystans cyniczny, obdarzony specyficznym poczuciem humoru, ale kiedy trzeba skuteczny i bezkompromisowy. Nicholsonowi (otrzymał za tę rolę Złoty Glob) partneruje Faye Dunaway, z którą Polański miał na planie wiele problemów, oraz odgrywający negatywną postać legendarny amerykański reżyser, twórca m.in. „Sokoła maltańskiego” (1941) – John Huston. Towne napisał jeszcze jeden scenariusz, w którym główną rolę odgrywa J.J. Gittes, a film na jego podstawie w 1990 roku wyreżyserował sam Nicholson.