Celuloza

Bezrobotny i bezdomny Szczęsny opowiada dziewczynie historię swego życia. Wraz z ojcem budował drewniane domki dla prywatnego przedsiębiorcy, który usiłował ich oszukać. W domu panowała nędza, z niedożywienia Szczęsny zaczął tracić wzrok. W poszukiwaniu pracy wyruszyli do Włocławka, zwanego wśród bezrobotnych "Ameryką", ale i tam nie mają na co liczyć.
Na zebraniu chadeckiego związku zawodowego Szczęsny broni księdza przed pobiciem przez socjalistów i dzięki temu, za protekcją duchownego, obaj z ojcem dostają pracę w tartaku. Przyłącza się do nich cwaniak Korbal; życie rodziny nieco się stabilizuje. Szczęsny jest świadkiem zabójstwa popełnionego przez bezrobotnego. Bojąc się procesu wyjeżdża do Warszawy, gdzie pracuje w warsztacie stolarskim Czerwiaczka. Romans z majstrową zmusza chłopaka do odejścia z warsztatu. Otrzymuje powołanie do wojska, gdzie nie ma lekkiego życia jako "czerwony". Po zakończeniu służby dostaje pracę w kasie chorych jako "łapacz" nie zarejestrowanych pomocy domowych. Ranek kończy opowieść Szczęsnego. Odprowadza dziewczynę na dworzec i dla zachęty otrzymuje od niej "Czerwony Sztandar" mający popchnąć chłopaka na nowe, świadome drogi działalności.
Pierwsza część (cz. II - "Pod gwiazdą frygijską") proletariackiej epopei zrealizowanej w duchu neorealistycznym, czarnej, ale ze słusznym propagandowo zakończeniem.