Ludzie z pustego obszaru

„Ludzie z pustego obszaru” nie mają w sobie nic z kroniki kryminalnej, listu gończego, czy ostrzegawczego plakatu. Bohaterowie tego filmu, młodzież z warszawskiej Pragi, pokazani zostali z sympatią i uwagą. Wyraźnie zaznacza to komentarz do filmu, unikający definitywnych ocen, za to stawiający pytania i cytujący wypowiedzi bohaterów filmu. Na początku pojawia się napis: „Film ten jest opowiadaniem o pewnej, poznanej przez nas grupie młodzieży. Ludzie których pokazujemy, są podobni do bardzo wielu swoich rówieśników. Jest to jak gdyby synteza naszych obserwacji. Zamiarem filmu jest zasygnalizowanie problemu, którego korzenie tkwią głęboko w życiu społeczeństwa. Realizatorzy.” Karabasz i Ślesicki podjęli w tym filmie próbę odejścia od inscenizowania poszczególnych scen w stronę obserwowania zdarzeń, a przede wszystkim zachowań, nastrojów i stanów swoich bohaterów. Już pierwsze ujęcia filmu, kręcone na ulicy, przez szybę samochodu, tchną autentyzmem, którego pozbawione są sytuacje inscenizowane z innych filmów serii. Powstał najbardziej niejednoznaczny w ocenie bohaterów obraz „czarnej serii”. Bohaterami filmu są młodzi mieszkańcy warszawskiej Pragi, których Karabasz i Ślesicki poznali podczas realizacji „Gdzie diabeł mówi dobranoc”. Wiele lat po powstaniu tego dokumentu do Wytwórni Filmów Dokumentalnych zgłosili się jego bohaterowie. Dawne włóczęgi z praskich zaułków wyrosły na ustatkowanych mieszczan, nierzadko całkiem dobrze sytuowanych. Chcieli, już jako dojrzali ludzie, zobaczyć siebie sprzed lat. Dowodzi to poniekąd, że zachowali dobre wspomnienie o filmie, który uchwycił i przechował jakąś prawdę o nich sprzed lat. „Ludzie z pustego obszaru” ex aequo z „Warszawą 1956” Brzozowskiego i Bossaka oraz „Domem starych kobiet” Jana Łomnickiego otrzymali nagrodę na I Ogólnopolskim Festiwalu Filmów Dokumentalnych w Warszawie w kwietniu 1958 roku. Pewnym nawiązaniem do „Ludzi z pustego obszaru” okazała się po latach głośny dokument Grzegorza Packa „Jestem zły” (2000) oparty w znacznej mierze na zdjęciach wideo nakręconych, za namową reżysera, przez kilku i kilkunastoletnich mieszkańców warszawskiej Pragi.

Tekst pochodzi z książeczek wydawnictw Polska Szkoła Dokumentu wydanych przez Narodowy Instytut Audiowizualny, wydawnictwa można kupić w Księgarni Internetowej www.nina.gov.pl