Zbieg z Alcatraz

Opuszczone więzienie Alcatraz na skalistej wysepce zatoki San Francisco. To miejsce przerzutu dla przemytników. Odbiór towaru odbywa się na zasadzie wzajemnego zaufania. Dwaj gangsterzy, Walker i Reese, dokonują podziału łupów zagarniętych pewnemu gangowi. Nieoczekiwanie Reese strzela do wspólnika, po czym ucieka z jego żoną Lenne i całą fortuną, przekonany, że Walker nie żyje. Nawet nie wie, jak bardzo się pomylił. Ranny gangster po odzyskaniu przytomności przepływa na ląd, postanawia odszukać zdrajcę i bezwzględnie się z nim rozprawić. Pomaga mu w tym piękna kobieta, jego szwagierka Chris. Mężczyzna jest mściwy i dąży do odzyskania swojej części łupu, czyli 93 tysięcy dolarów. Zabójstwo Reese’a staje się dopiero początkiem niebezpiecznej gry z gangsterami, którzy traktują Walkera marionetkowo, bowiem służy bossom organizacji głównie do likwidacji niewygodnych podwładnych. Gangster przypomina automat do zabijania. Działa samotnie, korzystając jedynie z pomocy innego rywala gangu Yosta – Fairfaxa. Kiedy już prawie osiąga swój cel i jest blisko odzyskania utraconych pieniędzy, wycofuje się z gry.

Film wyreżyserowany przez Johna Boormana to typowy dramat gangsterski, historia zdrady i zemsty rozgrywająca się w środowisku mafijnym na Zachodnim Wybrzeżu. Bohater, zagrany mistrzowsko przez Lee Marvina, kieruje się na początku pragnieniem odwetu. Wierzy, że zabicie zdrajcy zakończy całą sprawę. Stopniowo odkrywa jednak, że za zbrodnią nie stoi już jednostka, ale cała organizacja przestępcza, trudno wskazać jednego winnego zbrodni, wszyscy uchylają się od odpowiedzialności. Dlatego „Zbiega z Alcatraz” można odczytywać jako alegorię współczesnej Ameryki wielkich korporacji.
Film był kręcony głównie w naturalnych plenerach Los Angeles, częściowo też w San Francisco, wśród wysokich, szklanych i betonowych wieżowców, które przyczyniły się do stworzenia atmosfery chłodu, braku porozumienia oraz więzi uczuciowych między ludźmi – mieszkańcami metropolii. Dynamiczna, precyzyjna narracja pokazuje jedynie zarys zdarzeń oraz sytuacji z udziałem Walkera. Historię budują fragmenty spotkań, rozmów i śledztwa. Montaż opiera się na przemienności szybkich i wolnych ujęć, pojawiają się w nim niespodziewane retrospekcje i przeskoki. Nie przeszkadza to jednak w odbiorze filmu jako swoistego dramatu antycznego, gdzie zdrada i zemsta z czasem tracą swoją dosłowność związaną z miejscem, czasem i charakterystyką postaci na rzecz uniwersalnej problematyki.