Pies andaluzyjski

Na ekranie pojawia się napis „Pewnego razu”. Mężczyzna ostrzy brzytwę, sprawdza jej ostrość na palcu, po czym nacina kobiece oko w świetle księżyca przysłoniętego chmurami. Napis: „Osiem lat później”. Młody mężczyzna w stroju zakonnicy (?) jedzie na rowerze przez miasto, młoda kobieta w apartamencie na piętrze czyta książkę, przerywa lekturę, podchodzi do okna, rowerzysta wywraca się. Młoda para przygląda się męskiej dłoni z dziurą w środku, z której wychodzą mrówki. Młody mężczyzna zaskakuje kobietę swoją obecnością w pokoju, gwałtownie ją obejmuje, ona zrazu mu się opiera, by po chwili ulec jego pieszczotom, wyobrażając sobie, że stoi przed nim naga, ale szybko odpycha go i ucieka w drugi kąt pokoju. Natręt podąża za nią, ale nagle zarzuca sobie na ramię sznur, do którego przywiązane są dwa fortepiany z martwymi osłami w skrzyniach, do fortepianów przywiązani są także dwaj żywi księża – mężczyzna nie może się ruszyć. Napis: „Szesnaście lat temu”. Dwaj mężczyźni stają do pojedynku na pistolety, jeden z nich ginie, sekundanci niosący jego nagie ciało rozpływają się w powietrzu. Młoda kobieta znajduje martwą ćmę trupią główkę w swoim pokoju, patrzy z dezaprobatą na obecnego obok mężczyznę, wychodzi pokazując mu język. Wychodzi z domu, udaje się na plażę, gdzie obserwuje zakochaną parę. Napis: „Wiosną”. Na plaży leży martwa para zakochanych pochowana w piasku, chmury przesłaniają księżyc.

Powyższe streszczenie jest wyborem scen z kilkunastominutowego filmu niemego, zrealizowanego przez Luisa Buñuela według scenariusza napisanego wraz z Salvadorem Dali. Powstał on jako forma artystycznego eksperymentu z zamiarem jednokrotnego zamkniętego pokazu, jednak jego rozgłos – jako pierwszego w dziejach filmu surrealistycznego – sprawił, że nie schodził z ekranów przez ponad 8 miesięcy, by ostatecznie trafić do historii kina jako debiut Buñuela – jednego z wielkich mistrzów sztuki ruchomych obrazów i jej kodyfikatora. „Pies andaluzyjski” pozbawiony jest fabuły w sensie linearnego rozwoju akcji. Chronologia ukazanych na ekranie zdarzeń jest przypadkowa, całość rządzi się logika snu, a ich interpretacji szukać należy posługując się zyskującą na popularności w chwili premiery freudowskiej zasady wolnych skojarzeń. Inspiracją scenariusza było spotkanie Buñuela i Dali, w trakcie którego wymienili się wspomnieniami swoich snów – o księżycu przeciętym na pół (Bunuel) i mrówkach wychodzących z dziury w dłoni (Dali). Sami twórcy, pytani o interpretację „Psa andaluzyjskiego”, uciekali od odpowiedzi, ostatecznie Buñuel przyznał, że powstanie scenariusza było to rodzajem zabawy literackiej, a jakiekolwiek racjonalne wyjaśnienie tego, co znalazło się na ekranie, jest niemożliwe. „Wszystko, co pokazałem w tym filmie, nie symbolizuje niczego, a jedynym sposobem wyjaśnienia znaczenia pojawiających się tam symboli jest zapewne psychoanaliza” – zapisał w swoich wspomnieniach.