Kluczowym momentem „Marty’ego” Delberta Manna jest scena po balu, kiedy tytułowy bohater powiada Klarze: "Jest pani piękna". „Thank you!” – odpowiada dziewczyna tonem, jakim dziękuje się za naszyjnik diamentów. W jej smutnym, pełnym poniżeń życiu kobiety nieładnej te słowa mają wagę naszyjnika.
Nazwałem niegdyś tę adaptację słuchowiska dramatem brzydoty. Bo chodzi o dwoje dojrzałych ludzi spragnionych miłości, których jednak warunki fizyczne skazywały na samotność. Zatem film o miłości? Takich rocznie produkowano w Hollywood setki. Recepty były dobrze znane. Opisał je inteligentny handlarz kulturą Adolph Zukor w irytującej książce „Publiczność ma zawsze rację”. Potęga finansowa Paramountu czy Warner Bros wzięła się stąd, że pozwolono kobietom całego świata na utożsamianie się z uroczymi, poszukującymi miłości dziewczętami, szybko znajdującymi księcia z bajki. Czym od tych filmów odróżniło się dzieło Manna, że okrzyknięto je pierwszym w swoim gatunku? Nie było tu ani eleganckiego Gregory’ego Pecka, ani uwodzicielsko zgrabnej Marilyn Monroe, ani frenetycznych pocałunków, ani podniecających dekoltów. Już sam zawód Marty’ego jest policzkiem wymierzonym dobrze sprzedającej się estetyce Hollywoodu: to subiekt w sklepie rzeźnickim. Gra go otyły Ernest Borgnine o mopsoidalnej gębie (którego dotąd zatrudniano wyłącznie w roli herszta bandytów). To, co mówi po balu Klarze, zahukanej nauczycielce, nie jest prawdą. Klara (grana przez Betsy Blair) też nie jest ładna (triumf charakteryzatora).
I właśnie tu Mann (i autor telewizyjnego pierwowzoru, wybitny pisarz Paddy Chayefsky) dotykają dramatu brzydoty. Dlaczego obustronne pragnienie miłości napotyka tyle przeszkód i to bynajmniej nie zewnętrznych, jak wyjazd, wypadek, choroba? Dlaczego Klara dręczy się, bezbronnie czekając na telefon od Marty’ego? Dlaczego Marty nie wykręca numeru Klary, choć szczerze tego pragnie? Bo trwa dramat brzydoty, trwają konsekwencje ponoszone przez dwoje brzydkich ludzi skutkiem ich dotychczasowych upokorzeń, rozczarowań, rozpaczy i zawodów. Częstych w życiu, a dotąd nieznanych z ekranu.