Rozgrzewające działanie lodu

Premierę dokumentalnego filmu „Wintertour” (reż. Leszek Dobrucki), przedstawiającego lamę Ole Nydahla, twórcę zachodniej ścieżki na diamentowej drodze wprowadzającej buddyzm w wiek XXI, zaprezentowano podczas letniego obozu medytacyjnego, zorganizowanego w pięknym parku w Kucharach, położonym wokół dworku należącego niegdyś do Heleny Mniszkówny. Mało która premiera filmowa ma taką widownię – jej świadkami było prawie 3 tysiące widzów, którzy zjechali z całej Europy. Wśród nich sam główny bohater.

W 1972 roku głowa tybetańskiej szkoły buddyzmu, linii Karma Kagyu, XVI Gjałła Karmapa poprosił swojego trzydziestoletniego wówczas ucznia z Danii, aby wraz z żoną Hannah, reprezentował go w całym zachodnim świecie. Ten ostatni wykonał polecenie tak skutecznie, że dziś istnieje już 640 ośrodków buddystycznych, kultywujących myśl i filozofię wywiedzioną z Tybetu. Lama Ole Nydahl bez wątpienia okazał się postacią charyzmatyczną, potrafiącą porywać ludzi wszystkich nacji, kultur i generacji.

 Kadr z filmu Leszka Dobruckiego, fot. archiwum autora

Stworzony przez Fundację Dharma Movie Projects cykl filmowy „Man of Freedom” to 4-częściowy film dokumentalny, prezentujący 40 lat rozwoju buddyzmu Diamentowej Drogi na Zachodzie. Paradoksalnie jego pierwsza część, zatytułowana właśnie „Wintertour” („Zimowa podróż”) opowiada o poszerzaniu Zachodu na… Wschód, co wydaje się być zadaniem lamy na najbliższe lata.

Oglądamy tu 72-letniego lamę, pokonującego zimą koleją transsyberyjską całą Rosję od wschodu na zachód. Po drodze są stacje i czekający na peronach opatuleni przed mrozem rosyjscy buddyści. Coraz liczniejsi, odważniejsi, ufniejsi, że i u nich powstaną stupy (budowle sakralne-relikwiarze), gompy (miejsca gdzie odbywają się medytacje) i sangi (wspólnoty buddyjskie). Gdy pociąg posapując zatrzymuje się na stacji, czuje się całe zimno i wielkość Rosji, ale gdy z wagonu wychyla się lama Ole, wszystko zaczyna zmieniać się w surrealistycznym wręcz trybie. Lama nie zwykł chodzić – on ciągle biegnie. Po peronie, po ulicach, przez podziemne tunele i nad brzegiem jeziora Bajkał. Zawsze w ruchu, pełen entuzjazmu i ciekawości, co znajdzie za rogiem, za drzwiami, pod powiekami napotkanych ludzi. Zawsze patrzy w oczy. Mocno, ale nie prowokacyjnie. Nie jest ani empatyczny, ani asertywny. Odrzuca akademickie rozmemłanie współczesnej psychologii. Dla niego liczą się czyny, nie słowa. Ma energię i rozdaje ją innym. Ale nie na zmarnowanie! Ma ona posłużyć temu, co jest według niego największą wartością w życiu – zbliżaniu się do prawdy o istocie umysłu; o jego potędze i jego sprawczej ponadczasowości.

Napotkani w rosyjskich miastach gospodarze pędzą za lamą, nie wierząc własnym oczom. Wtedy, gdy rozmawia z przypadkowo napotkanymi przechodniami, wtedy też gdy spotyka się z mnichami i wtedy, gdy z dzieciakami. Gdy rzuca się na śnieg i śmiejąc się głośno „robi orła” i gdy zrzuca z siebie ubranie, by nago wskoczyć do lodowatego Bajkału. Nie dowierzają, ale sami też robią to, co on; hartują się w lodzie, by rozgrzać się od środka i uwierzyć, że wszystko jest możliwe.

Kadr z filmu Leszka Dobruckiego, fot. archiwum autora

„Wintertour” to film, który zbudowano jak utwór muzyczny, z łatwo wyczuwalnym rytmem i precyzyjnie przeprowadzonym leit-motivem. Działa jak dynamo: im dłużej trwa, tym bardziej świeci pod wpływem energii, którą sam wytwarza. Jest więc zbudowany na tej samej zasadzie dramaturgicznej co medytacja. Gratulacje dla twórców: nie można było być bliżej buddyzmu. I słowa podziwu dla bohatera: ma w sobie coś co nie ma dzisiaj ceny: zaraźliwą radość życia, która łączy się z filozoficzną umiejętnością podążania do absolutu. Gdybym tam był podczas kręcenia filmu „Wintertour”, pewnie też bym wskoczył do Bajkału…