Pogrzeb Tadeusza Pałki odbędzie się 16 kwietnia 2021 roku o godz. 14:00 w Kazimierzu Dolnym.

***

Tadeusz Pałka urodził się 10 lutego 1942 roku w Kazimierzu Dolnym, gdzie mieszkał i tworzył. W 1974 roku ukończył reżyserię w Szkole Filmowej w Łodzi.

"Do szkoły łódzkiej dostałem się chyba przez przypadek, od pierwszego razu. Po roku <scjentystycznego> podejścia - wyrzucono mnie. W ciągu wakacji nakręciłem dwa filmy. I przyjęto mnie z powrotem" - wspominał w rozmowie z tygodnikiem "Film". Studiował pod kierunkiem Kazimierza Karabasza. "Mnie imponowała u Karabasza niesłychana precyzja. Przedtem sądziłem, że brak precyzji daje w gotowym filmie wrażenie spontaniczności. Karabasz przekonał mnie, że jest odwrotnie. Od niego nauczyłem się zasad konstruowania filmu jeszcze przed przystąpieniem do zdjęć - pisania scenariusza. Przy czym wcale nie po to go się pisze, aby wiernie się do niego stosować; scenariusz przewiduje pewne sytuacje, a w miarę jak dowiadujemy się coraz więcej, sytuacje muszą ulegać zmianie. Tak więc <prace przygotowawcze> trwają od pierwszego pomysłu filmu aż do wypuszczenia kopii dźwiękowej. Karabasz uczył, że do filmu należy także to, co nie zostało zarejestrowane, czego nakręcić nie było można. Kwestia uczciwości reżyserskiej pojawia się po raz pierwszy wtedy, gdy decydujemy się na zrobienie filmu. Lub - gdy rezygnujemy z robienia filmu" - opowiadał we wspomnianym wywiadzie z 1978 roku.

Tadeusz Pałka z Michałem Nakandą - Trepką na premierze zrekonstruowanej cyfrowo "Zazdrości i medycynie", przy której współpracował z reżyserem Januszem Majewskim, fot. Borys Skrzyński SFP

Zrealizował kilkadziesiąt dokumentów, wiele z nich nagrodzono prestiżowymi laurami.Jego filmem dyplomowym był dokument "Ze wsi", zrealizowany w 1973 roku. Był to czarno-biały reportaż z hotelu robotniczego dla pracowników budownictwa. Za nakręcony wspólnie z Grzegorzem Skurskim "Rzep" otrzymał w 1976 roku III nagrodę na Festiwalu Filmów Rolniczych w Lublinie.Przełomem okazał się rok 1977, kiedy to za swoje dwa filmy "Wygrać przegrać"i "Wiatr jest silniejszy" otrzymał Brązowego Lajkonika. Za wyreżyserowaną wspólnie z Grażyną Smuszowicz "Gwiazdę pomyślności" nagrodzili go dziennikarze na Festiwalu Filmów Krótkometrażowych w Krakowie.

Do cenionych filmów Pałki należy "Gospodarstwo", nagrodzone w 1979 roku Syrenką Warszawską (nagrodą krytyków) i Brązowym Lajkonikiem w Krakowie. W 1983 roku w Białymstoku na Konfrontacjach "Młodzi za i przed Kamerą" otrzymał Wyróżnienie Honorowe za dokument "Młyn". W 1986 roku powędrowała do niego Nagroda Szefa Kinematografii w dziedzinie filmu dokumentalnego za reportaż interwencyjny "Mieszkanie w bloku".

W 1988 roku powstał jego najbardziej znany i utytułowany film - "Nadzieja" z WFD. Warszawska jesień 1987, przygnębiający obraz miasta, pełnego kolejek, smutnych, zmęczonych ludzi zakończony sceną wyjścia z Pałacu Ślubów młodej pary. Za ten film Tadeusz Pałka otrzymał zarówno Srebrnego Smoka, jak i Srebrnego Lajkonika na Ogólnopolskim Festiwalu Filmów Krótkometrażowych w Krakowie a także II nagrodę na Festiwalu Filmów Krótkometrażowych w Berlinie oraz Brązowy Talerz na Międzynarodowym Festiwalu Filmów Krótkometrażowych w Huesca. Ponownie nagrodził go Szef Kinematografii za twórczość  w dziedzinie filmu dokumentalnego. W 1990 roku Pałka wyreżyserował znany i często przywoływany dokument "Z życia pomników" - zapis historycznego wydarzenia, jakim był demontaż pomnika Feliksa Dzierżyńskiego w Warszawie 17 listopada 1989 roku. Reportażowe sprawozdanie zestawione jest ze zdjęciami z uroczystości odsłonięcia pomnika. Za ten film powędrowała do niego nagroda FIPRESCI znowu w Krakowie a także wyróżnienie na Międzynarodowym Festiwalu Filmów Dokumentalnych w Wiedniu. Za telewizyjny dokument "Chwile przemijania" dostał na Małym Przeglądzie Form Dokumentalnych w Szczecinie Nagrodę Dyrektora II Programu TVP. Jego ostatni film, "Socialismo o muerte" z 2008 roku poświęcony był współczesnej Kubie.

Tadeusz Pałka w kinie Kultura, fot. Borys Skrzyński SFP

Jak przypomina lubelski ośrodek kultury Brama Grodzka, w swojej twórczości wielokrotnie wykorzystywał motyw Lubelszczyzny: ("Aby nie było gorzej", "Mieszkanie w bloku" o dzielnicy Tatary w Lublinie, filmy o Kazimierzu nad Wisłą - "Anielski orszak, "Chwile przemijania", "Album Kazimierski", "Inwentarz" - o Janowcu). Chętnie podejmował tematy społeczne takich jak walka z AIDS ("Taniec trzcin") czy katastrofa ekologiczna w Wałbrzychu ("I tylko dym"). Pokazywał przemiany polityczne zachodzące w Polsce, m. in. w filmach "Z życia pomników", "Słodka gorzko", "Okrągły stół". Polska ewolucja 1989. Podejmował tematykę choroby, słabości, starości ("Wiatr jest silniejszy", "Piękny widok na niebie", "Dom między snami").