Powstały nowe festiwale i przeglądy, już istniejące wydarzenia filmowe, dzięki wsparciu z PISF, mogły dalej się rozwijać, odrodził się ruch Dyskusyjnych Klubów Filmowych, a stałe środki przekazywane uczelniom filmowym pozwoliły zrobić pierwszy filmowy krok wielu zdolnym młodym filmowcom. Dziesiątki zrealizowanych filmów, projektów i inicjatyw, dały satysfakcję nie tylko ich twórcom, ale także uczestnikom, widzom i wielbicielom kina.

Nic jednak tak dobrze nie zilustruje tych pięciu lat funkcjonowania PISF, jak dane i statystyki. I choć ich lektura może wydać się niektórym czytelnikom nużąca, to naszym zdaniem pozwoli pokazać skalę zmian, która nastąpiła od momentu powstania Instytutu. Za tymi „suchymi liczbami” kryje się bowiem, mamy nadzieję, cel wspólny dla nas wszystkich: rozwój polskiej kinematografii.

Wnioski. Od początku istnienia PISF uzyskanie dofinansowania na produkcję filmową cieszy się ogromnym zainteresowaniem, podobnie jak i na inne działania oraz projekty związane z rozwojem polskiej kinematografii. Od 2006 roku zostało złożonych ponad 6000 wniosków we wszystkich sesjach i programach operacyjnych, w tym 1773 na samą produkcję filmową.  

Budżet. W ciągu pięciu lat budżet PISF z 75 mln zł (2006)  wzrósł niemal dwukrotnie do 140 mln zł (2010). Jednocześnie, środki na produkcję filmową, z  52 mln zł w 2005 roku wzrosły do 109 mln zł w 2010 roku stanowiąc prawie 78% całego budżetu PISF.

Produkcja filmowa. Powstanie PISF przyczyniło się do znacznego zwiększenia aktywności filmowców i dynamicznego rozwoju polskiego przemysłu filmowego. Większość polskich filmów zrealizowanych w ciągu ostatnich lat powstało dzięki wsparciu finansowemu Instytutu. Od 2006 roku zawarto 433 umowy na produkcję fabuł, dokumentów i animacji, z czego rozliczone zostały już 264 projekty. W latach 2006- 2009 powstało z udziałem PISF 118 pełnometrażowych filmów fabularnych (w tym 44 debiuty), co stanowi 73% wszystkich fabuł wyprodukowanych na naszym rynku. W tym okresie została również dofinansowana produkcja 141 dokumentów i 42 animacji.

Koprodukcje. W ostatnich latach nastąpił wzrost liczby koprodukcji zagranicznych oraz usług świadczonych przez polski przemysł filmowy zagranicznym producentom. Dzięki współudziałowi PISF swoje filmy zrealizowali w Polsce tacy reżyserzy jak David Lynch, Peter Greenaway, Petr Zelenka czy Ken Loach. W latach 2006-2009 Instytut współfinansował powstanie 31 pełnometrażowych koprodukcji fabularnych  m.in. „33 sceny z życia, „Czterech nocy z Anną” „Antychrysta”, „Nightwatching”, „Braci Karamazow”, „Inland Empire”, a także 22 filmów dokumentalnych i 4 animacji.

Debiuty. Od 2007 roku w Programie Operacyjnym „Produkcja filmowa” zostały zagwarantowane w osobnym priorytecie stałe środki na realizację debiutu, a także drugiego filmu. Także obecnie, po zmianach Programów Operacyjnych, 20% środków z każdego priorytetu jest zagwarantowane dla debiutantów. PISF dofinansował w sumie 22 debiutanckie dokumenty, 4 animacje i 58 pełnometrażowych debiutów fabularnych, z których zrealizowano już 44, m.in. „Galerianki”, „Rewers”, „Zero”, „Matkę Teresę od kotów” – laureatów wielu nagród i wyróżnień na polskich i międzynarodowych festiwalach. Instytut  jest  także współtwórcą Studia Munka i już trzeci rok dofinansowuje filmy krótkometrażowe tworzone w ramach programów „30 minut”, „Pierwszy Dokument” czy „Młoda Animacja”.

Upowszechnianie kultury filmowej. W latach 2006-2009 Instytut dofinansował liczne stypendia i projekty edukacyjne, organizację festiwali i przeglądów w Polsce, rozpowszechnianie i promocję polskich filmów w kraju, digitalizację i rekonstrukcję cyfrową na łączną sumę około 43 mln zł. W samym roku 2010 na upowszechnianie kultury filmowej przeznaczono 18,55 mln zł.

Sukcesy polskich filmów. Współfinansowane przez PISF filmy odniosły wiele krajowych i  międzynarodowych sukcesów. Były i są prezentowane na dziesiątkach festiwali, w tym tych największych i najbardziej prestiżowych na świecie, m.in. w Berlinie, Wenecji, Cannes, Tokio, Pusan, Locarno, Karlowych Warach. Do największych sukcesów można zaliczyć Oscara dla animacji „Piotruś i wilk”, nominacje do tej nagrody dla filmów „Katyń” i „Królik po berlińsku”, a także nagrody dla m.in. „Sztuczek”, „Tulpana”, „33 scen z życia”, „Czterech nocy z Anną” i „Tataraku”.
Niektóre z filmów współfinansowanych przez Instytut odniosły również sukces dystrybucyjny, tak jak „Sztuczki” Andrzeja Jakimowskiego, które trafiły na ekrany kin do ponad 30 krajów.

Promocja zagraniczna. Od 2006 roku PISF przeznaczył na promocję zagraniczną polskich filmów ok. 28 mln zł. Wspiera organizację większości festiwali i przeglądów polskiego kina za granicą. Reprezentuje polską kinematografię biorąc udział w międzynarodowych targach filmowych, organizując stoiska polskie, dofinansowując wyjazdy twórców, organizując wystawy, imprezy promocyjne, koncerty. Od 2005 roku kieruje również kampaniami oscarowymi polskich filmów. Instytut co roku wydaje katalogi anglojęzyczne „Film Production Guide. Poland” oraz „New Polish Films” i „Polish Documentaries” prezentujące naszą kinematografię i jej potencjał koprodukcyjny dla partnerów zagranicznych.

Frekwencja w kinach. W ciągu ostatnich lat znacznie wzrosła frekwencja w polskich kinach: z 23,3 mln widzów w 2005 roku do prawie 40 mln w 2009 roku. Coraz więcej kinomanów wybiera polskie filmy. W 2009 roku 37 polskich produkcji zostało obejrzanych przez 8,6 mln widzów. W porównaniu do 2005 roku (24 produkcje obejrzane przez 0,8 mln) daje to ponad dziesięciokrotny wzrost frekwencji na polskich produkcjach. Najchętniej oglądane polskie filmy ostatnich lat to m.in. produkcje współfinansowane przez PISF: „Katyń”, „Popiełuszko. Wolność jest w nas”, „Kochaj i tańcz”, „To nie tak jak myślisz, kotku”, „Ile waży koń trojański?” „Galerianki”, „Rewers”, „Wojna polsko-ruska”.

Wsparcie dla kin. Od 2006 roku dofinansowanie Instytutu w wysokości 13 mln zł otrzymało 211 kin studyjnych i lokalnych, które są alternatywą dla powiększającej się liczby multipleksów proponujących bardzo komercyjny i rozrywkowy repertuar.  Dzięki pomocy PISF udało się zmodernizować wiele kin (m.in. Lunę i Kulturę w Warszawie oraz krakowską Rotundę), z kolei inne uratować przed likwidacją. Instytut każdego roku wspiera finansowo Sieć Kin Studyjnych i Lokalnych, której koszty funkcjonowania pokrywa aż w 90%.  

DKF. PISF dofinansowuje również działalność Dyskusyjnych Klubów Filmowych, które w mniejszych miejscowościach są jedyną szansą widza na kontakt z prawdziwym kinem. W latach 2006-2009 udzielono 133 dotacji w wysokości ponad 1, 42 mln zł na działalność i organizację wydarzeń filmowych przez DKF.

Od początku swojej działalności PISF inicjuje, organizuje i wspiera wiele projektów filmowych ważnych dla rozwoju kinematografii i edukacji filmowej.

Regionalne Fundusze Filmowe. Dzięki współpracy PISF i KIPA od 2008 roku powstało w Polsce 9 regionalnych funduszy  filmowych o łącznym budżecie ponad 12 mln zł. Ich zadaniem jest dotowanie produkcji filmowej w danym regionie i tym samym  przyczynianie się do jego promocji i rozwoju gospodarczego. RFF istnieją już w Łodzi, Gdyni, Gdańsku, Krakowie, Lublinie, Poznaniu, na Górnym i Dolnym Śląsku i w województwie zachodniopomorskim. Tworzone są  dwa kolejne  w województwie świętokrzyskim i kujawsko-pomorskim.

Filmoteka Szkolna. Na początku 2009 roku z inicjatywy PISF powstał program Filmoteka Szkolna, który został wpisany do priorytetowego programu edukacji artystycznej MKiDN. Do polskich szkół ponadgimnazjalnych trafiło ponad 14 000  pakietów z 55 wybranymi polskimi filmami fabularnymi, dokumentalnymi i animowanymi. Celem wprowadzenia Filmoteki Szkolnej jest nauczenie młodzieży świadomego i krytycznego obcowania ze sztuką filmową. W dniach 14-15 czerwca br. w Warszawie odbył się pierwszy Festiwal Filmoteki Szkolnej, w którym wzięło udział 160 uczniów z całej Polski. W przygotowaniu jest kolejna odsłona Filmoteki Szkolnej.

Akademia Polskiego Filmu. Z myślą o młodzieży akademickiej w październiku 2009 roku w Warszawie powstała Akademia Polskiego Filmu. Dwuletni kurs historii polskiego filmu fabularnego na poziomie akademickim obejmuje analizę 96 polskich filmów, projekcje, spotkania z twórcami, a także wykłady prowadzone przez filmoznawców  z najlepszych uczelni. Od lutego tego roku Akademia prowadzona jest również w Łodzi, w październiku rusza w Krakowie, a w przyszłym roku powstanie w Poznaniu.  

Narodowy Program Cyfryzacji Kin jest wspólną inicjatywą PISF oraz MKiDN, KIPA, FPCA i SFP. Program ten wspiera przejście polskich kin na cyfrową technikę projekcji oraz wyposażanie placówek kinowych w technologię niezbędną do wyświetlania filmów w formacie cyfrowym. Do tej pory taką modernizację przeszły kina m.in. w Elblągu, Łodzi, Rzeszowie, Lublinie i Poznaniu.

Nagrody PISF. Przyznawane od 2008 w 12 kategoriach Nagrody są jedynymi tego typu wyróżnieniami w Polsce. W ten sposób Instytut docenia pracę wielu osób i instytucji (często anonimowych), które wnoszą ogromny wkład w edukację, upowszechnianie i promocję polskiego kina w kraju i za granicą. W tym roku trzecia gala wręczenia nagród odbyła się po raz pierwszy podczas FPFF w Gdyni.

Konkursy scenariuszowe. Do tej pory Instytut ogłosił 7 otwartych konkursów na scenariusz filmu na temat: Powstania Warszawskiego, Unii Lubelskiej,  życia Leopolda Tyrmanda, Nowej Huty, „Solidarności", Bitwy Warszawskiej 1920 roku oraz  współczesnych relacji polsko-rosyjskich po 1991 roku. PISF jest również współorganizatorem polskiej edycji prestiżowego konkursu scenariuszowego Hartley- Merrill.

Pokazy sejmowe. Od 2006 roku PISF organizuje pokazy sejmowe w ramach  projektu „Film polski w kulturze narodowej”. Do tej pory miały miejsce 22 projekcje i spotkania z udziałem twórców, na których posłowie i senatorowie mogli poznać najnowsze polskie produkcje, m.in. „Różyczkę”, „Rewers”, „Generała Nila” czy ,„Plac Zbawiciela”.

W ciągu ostatnich pięciu lat PISF organizował i współorganizował ważne wydarzenia kulturalne i filmowe m.in. rozdanie Europejskich Nagród Filmowych, Forum Rady Europy, Rzeczpospolitą Kultur, obchody 60 lat polskiej animacji , 50 lat Polskiej Szkoły Filmowej, wystawę 100 lat polskiego filmu, był także inicjatorem i koordynatorem Roku Krzysztofa Kieślowskiego. Instytut prowadzi stronę internetową, na której są zamieszczane najważniejsze informacje o polskiej kinematografii i bieżącej działalności PISF. Co tydzień do 2000 odbiorców trafia newsletter w języku polskim, a raz w miesiącu w języku angielskim.
PISF należy do międzynarodowych organizacji filmowych, m.in. EFAD, European Film Promotion. Instytut jest pierwszą instytucją kulturalną w Polsce, która  otrzymała w 2008 roku certyfikat ISO potwierdzający wysoką jakoś zarządzania.

Przez ostatnie pięć lat (2005-2010) wszyscy – filmowcy, producenci, animatorzy kultury, pracownicy Instytutu – uczyli się funkcjonowania w ramach nowego systemu. Systemu, w którym staranność i precyzja przynależna wydatkowaniu publicznych środków, o czym niektórzy nasi partnerzy czasami nie chcieli pamiętać, powinna być wyjątkowa. Jednocześnie Polski Instytut Sztuki Filmowej starał się być instytucją przyjazną, pomocną, a przede wszystkim otwartą na potrzeby twórców i ludzi filmu. Mamy nadzieję, że to się w dużym stopniu udało.
Były sukcesy, ale były też błędy. Nie wszystko, co planowano udało się zrealizować, pewne projekty Instytutu zakończyły się niepowodzeniem. PISF będzie jednak nadal się zmieniać, wprowadzać nowe rozwiązania, udoskonalać istniejące mechanizmy, tak aby w jeszcze większym stopniu spełnić oczekiwania wszystkich ludzi filmu. Aby polskie kino było nowoczesne i atrakcyjne dla widza.

Współpraca: Rafał Jankowski