W melodii tej siła zaklęta. Piosenka w polskim filmie 1930-1939

Wy też tak macie? Pada tytuł piosenki, wielkiego szlagieru. W głowie, jak na zawołanie, uruchamia się melodia. Po kolei pojawiają się też śpiewane przez artystkę lub artystę słowa. Przynajmniej do pewnego momentu, kiedy przychodzi zaćma. Utwór nagle zacina się, a my mamy dzień z głowy, bo piosenka nie chce się od nas uwolnić, a brakujący fragment za nic nie chce wrócić na pamięć. Michał Maj Wieczorek, aktor i wokalista, musiał takich sytuacji wielokrotnie doświadczyć. W jego książce tytułów przedwojennych przebojów pada całe mnóstwo, ale czytelnikowi nie grozi odrywanie się od lektury i gorączkowe dochodzenie: „Jak to leciało?”. Znajdziemy tu bowiem teksty poszczególnych utworów, umieszczone na marginesach lub pośród właściwej treści książki.

Ta podzielona jest na kilka logicznych rozdziałów uzasadnionych okresem powstania filmu, jego gatunkiem, a także językiem, którym posługują się aktorzy. Mamy więc części poświęcone przedwojennym taperom, rozśpiewanemu dwudziestoleciu międzywojennemu, adaptacji oper, a także filmowi żydowskiemu. Całość wzbogaca epilog, w którym znajdziemy biogramy najbardziej zasłużonych dla przedwojennej piosenki i muzyki filmowej – uzdolnionych wokalnie aktorów i aktorek (Aleksander Żabczyński, Hanka Ordonówna, Eugeniusz Bodo) czy kompozytorów (nieodżałowany Henryk Wars). Tom ma niewątpliwą wartość edukacyjną – jest bogaty w fakty tak z historii kina, jak i życia prywatnego opisanych artystów. Brakuje jednak głębszej analizy, która wyjaśniłaby czytelnikowi, dlaczego akurat w tamtym okresie mariaż filmu i piosenki obrodził w tak wiele niezapomnianych hitów, a w kolejnych epokach (z pojedynczymi wyjątkami) kino obchodziło się już bez śpiewanych wstawek. Jedna rzecz za to udała się autorowi śpiewająco: popularyzacja. Po lekturze jego książki przynajmniej przez kilka dni będziecie nucić: „Ada, to nie wypada”, „Umówiłem się z nią na dziewiątą” czy „Baby, ach, te baby”.