Stawkowy przewodnik filmowy

Przewodniki po miejscach filmowych, to znaczy „uświęconych” kręconymi tam zdjęciami do polskich i zagranicznych obrazów powoli stają się nowym gatunkiem literackim. Do obszernej już liczby przewodników po miastach i regionach, które w szczególniejszy sposób upodobali sobie filmowcy, dochodzi oto kolejna, obszerna (320 s.) publikacja poświęcona jednemu tylko serialowi, ale za to jakiemu!

„Stawkowy przewodnik filmowy” jest wędrówką śladami filmu kręconego przez Andrzeja Konica i Janusza Morgensterna w latach 1967-68, ciągle popularnego, emitowanego przez różne stacje telewizyjne i nieustannie przyciągającego rzesze nowych miłośników. Książka jest dziełem grupki młodych (co najwyżej w średnim wieku) autorów: Rafał Baćmaga, Bogdan Bernacki, Arkadiusz Bilecki, Leszek Goławski, Maciej Kronenberg, Paweł Szczutowski, Joanna Szyborska-Kaszycka. Wiek autorów nie jest tu bez znaczenia: ich pierwsze kontakty z serialem to najczęściej początek lat 90, od początku fascynacja i tropienie ekranowej prawdy i fałszu, wędrówki śladami plenerów, odkrywanie rzeczywistych miejsc, które pojawiły się w kolejnych odcinkach wynikały wyłącznie z potrzeby serca. Ta fascynacja od pewnego czasu doczekała się swoistej instytucjonalizacji: Klub Miłośników Stawki zrzesza fanów i sympatyków serialu, posiada własną stronę WWW, organizuje cykliczne spotkania w miastach i miejscach, gdzie serial powstawał. Spotkania, w których oprócz widzów uczestniczą też aktorzy i realizatorzy. Książka jest efektem takich społecznych, spontanicznych działań i detektywistycznych dociekań.

Podzielona została na rozdziały odpowiadające miejscowościom, w których powstawały sceny do poszczególnych odcinków. Są więc „Stawkowe…”: Łódź, Warszawa, Olsztyn, Płock, Łąck, Trójmiasto, Kraków, Pieskowa Skała, Wrocław. Każdy z rozdziałów szczegółowo opisuje filmowe lokalizacje z podaniem informacji w jakim odcinku obiekt czy miejsce zagrało i czym było w fabularnej opowieści. Tak np. łódzki pałac K. Scheiblera (dziś siedziba Muzeum Kinematografii) pojawia się w odcinku „Cafe Rose” jako elegancki  nocny lokal w Stambule o nazwie identycznej z tytułem odcinka oraz jako reprezentacyjne wnętrze w Berlinie, w którym Kloss odbiera odznaczenie w odcinku „Żelazny Krzyż”. Opisywanym miejscom towarzyszą liczne fotografie, wiele zdjęć z planu, z których znaczna część pochodzi z prywatnych archiwów i nigdy nie była publikowana. Bardzo często stare kadry uzupełnione są współcześnie wykonanymi fotografiami: wówczas dopiero widać, jak działa magia kina i co mogą wyczyniać scenografowie z operatorami. Książka powstała jako efekt poszukiwań autorów, ale cenne są także wspomnienia i wypowiedzi współautorów i współrealizatorów filmu, wykorzystane przy budowaniu kolejnych opowieści o miejscach i scenach.  Wśród tych, których opowieści wykorzystano są m.in.: scenograf Bogdan Sölle, II reżyser Jacek Butrymowicz, aktorzy Beata Tyszkiewicz i Leonard Pietraszak, kaskader Krzysztof Fus. Oczywiście wstęp polecający publikację napisał sam Hans Kloss w wersji polskiej znany też jako Stanisław Mikulski, zaś wydawcą jest niewielkie, ale bardzo aktywne Centrum Inicjatyw na rzecz Rozwoju „Regio” z Łodzi, wydawca m.in. „Przewodnika po filmowej Łodzi” (Łódź, 2010).