Wszystko o Ewie. Filmy Barbary Sass a kino kobiet w drugiej połowie XX wieku

Tytuł książki Moniki Talarczyk-Gubały, poświęconej twórczości Barbary Sass, nawiązuje do słynnego filmu Josepha L. Mankiewicza, „wdzięcznego materiału feministycznych analiz” – jak zauważa autorka.

Imię Ewa nosi bohaterka pełnometrażowego debiutu Sass – „Bez miłości” (1980), a jedną z pierwszych jego recenzji zatytułowano właśnie „Wszystko o Ewie” (Wiesława Czapińska na łamach „Ekranu”). „Trylogia z lat osiemdziesiątych, w której w każdym filmie Stalińska zagrała inny wariant Ewy, stanowi w filmografii Sass jądro, wokół którego krążą wątki późniejszych filmów” – trafnie konstatuje Talarczyk-Gubała. Jej książka stanowi rzetelną analizą twórczości autorki, powszechnie uważanej za czołową postać nurtu feministycznego w naszej kinematografii, choć – wydaje się – że ona sama tego poglądu nie podziela.

Najwięcej miejsca autorka poświęca omówieniu filmów z lat 80., wszak one uchodzą za najważniejsze  w dorobku Sass. Przyznam, że bardzo mnie zaciekawił rozdział wcześniejszy, w którym analizuje etiudy szkolne oraz – niezwykle interesujące, choć niedocenione – fabuły niepełnometrażowe. Interesujące są także spostrzeżenia dotyczące scenariuszy niezrealizowanych oraz tytułów ostatnich, choć szkoda, że pominięty został film najnowszy – „W imieniu diabła” (2011). Wprawdzie usprawiedliwiająca konstatacja przekonuje („W interpretacyjny krąg nie wprowadziłam ostatniego filmu (…) ze względu na przyjętą metodę analizy kontekstualnej, głównie w kontekście kina kobiet, której ramy czasowe określiłam na drugą połowę XX wieku”), ale jednak żal. Podtytuł książki brzmi: „Filmy Barbary Sass a kino kobiet w drugiej połowie XX wieku”. Ten szeroki kontekst został niezwykle wnikliwie, a zarazem atrakcyjnie przedstawiony.