Organizacja produkcji filmu fabularnego w Polsce

Z Michałem Zabłockim współpracujemy od lat. Kierownik produkcji, scenarzysta i publicysta, jest autorem wielu cennych tekstów profesjonalnych w Serwisie Internetowym SFP.

Zabłocki pisze od lat: dla nas m.in. o prawie, developmencie, o BHP w filmie. Książka „Organizacja produkcji filmu fabularnego w Polsce” jest podsumowaniem wielu lat publicystycznej pracy autora.  Jest to jedyna tego typu książka na rynku, nie licząc wydanej kilka lat temu również przez Wydawnictwo Wojciech Marzec „Sztuki produkcji filmowej” Gregory'ego Goodella. Ta ceniona amerykańska książka jednakowoż nie ma mocnego przełożenia na grunt polski, choć czyta się ją świetnie i pozwala zrozumieć filozofię powstawania filmu.

Michał J. Zabłocki, mimo iż jest kierownikiem produkcji z wieloletnim doświadczeniem, ma również talent literacki, co jest połączeniem niezwykle rzadkim. Zna polskie realia od podszewki. Napisał książkę także dlatego, że zdawał sobie sprawę z braku wydawnictw na ten temat w polskich księgarniach. Drugi powód, do którego się przyznaje we wstępie, to chęć usystematyzowania podstawowych zagadnień dotyczących funkcjonowania rynku filmowego w Polsce. Czujemy ten brak, stąd właśnie taki, a nie inny profil zarówno „Magazynu Filmowego SFP”, jak i Serwisu Internetowego. I stąd przekonanie, że warto książkę Michała Zabłockiego rekomendować.

Książka składa się z dziesięciu rozdziałów. Na wstępie autor opisuje rynek filmowy w Polsce w ujęciu segmentowym – dzieli go na inwestorów i producentów, wytwórnie i centra filmowe, dystrybutorów, sieci kin itd. Szczegółowo omawia definicje wiążące się  z funkcją producenta, a następnie jego obowiązki, co ciekawe, ujmując je pod kątem faz produkcji filmu: developmentu, preprodukcji, zdjęć, postprodukcji. Osobny rozdział przeznacza na prawo filmowe, autorskie i wszelkie inne akty prawne, które wiążą się z produkcją filmową.

Aż 40 stron Zabłocki poświęca źródłom finansowania filmu fabularnego, zdając sobie sprawę z wyjątkowego zapotrzebowania na wszelkie informacje na ten temat. Dzieli je na  źródła publiczne i niepubliczne oraz międzynarodowe. Do najciekawszych części książki należą dwa podrozdziały: jeden na temat sposobów obniżenia kosztów  poprzez na przykład pewne rozwiązania organizacyjne oraz część poświęcona oryginalnym, wręcz egzotycznym sposobom domknięcia budżetu, jak np. „wybryk milionera” czy mikrofinansowanie.

Większość tekstu powiązana jest już ściśle z tokiem i realiami powstawania filmu fabularnego. Zabłocki omawia kolejne fazy produkcyjne i obowiązki kierownika produkcji, krótko opisuje rozwój technologii stosowanych w realizacji filmu, a przede wszystkim w szczegółowy sposób charakteryzuje piony ekipy filmowej: reżyserski, operatorski, kierownictwa produkcji, scenograficzny i inne. Od wielu lat autor zbierał i systematyzował informacje na ten temat, który stał się jego osobistą pasją. Wydaje się, że właśnie ta część książki jest najważniejszym i najbardziej oryginalnym wkładem Zabłockiego  w rozwój wiedzy o filmie.

80 ostatnich stron książki to cenne aneksy, które ułatwiają orientację zwłaszcza osobom rozpoczynającym swoją działalność w kinematografii lub teoretykom. Znajdziemy tam informacje o przekształceniach instytucji filmowych, o producentach – beneficjentach Instytutu, o nakładach Regionalnych Funduszy Filmowych na produkcję filmu, schemat metryki filmu czy fragmenty strategicznych umów. A także wzór kosztorysu, kalendarzówki czy planu pracy, a więc podstawowych dokumentów produkcyjnych. Cennym uzupełnieniem książki  jest obszerna encyklopedia zawodów filmowych.

Profesor Marek Hendrykowski nazwał książkę Zabłockiego „pierwszym polskim podręcznikiem z zakresu produkcji filmu fabularnego”. Pionier polskiej ekonomiki filmu, profesor Edward Zajiček, napisał: „Książkę oceniam jako reprezentującą bardzo wysoki poziom. Dzieło na wskroś oryginalne, niemające obecnie odpowiednika na rynku wydawniczym”.

Starczy to za wszelką rekomendację. Pozostaje jedynie wyrazić satysfakcję, że Wydawnictwo Wojciech Marzec coraz częściej decyduje się na publikacje książek polskich autorów, wypełniając w ten sposób dotkliwą lukę.