Różyczka

„Obywatel Kane”, debiutancki film Orsona Wellesa z 1941 roku, wprowadził sztukę filmową na całkowicie nowe tory. Jego twórca (Welles był nie tylko reżyserem i współscenarzystą, ale stanął także po drugiej strony kamery, wcielając się w postać tytułowego bohatera) podczas realizacji miał dopiero 25 lat, uchodził za cudowne dziecko Hollywoodu, wsławiony niekonwencjonalną adaptacją radiową „Wojny światów” H.G. Wellsa, którą zrealizował w 1938 roku, powodując dużą panikę wśród wielu Amerykanów. „Obywatel Kane” był próbą opowiedzenia o skomplikowanym żywocie pewnej fikcyjnej wpływowej osobistości, choć zbieżności z biografią Williama Randolpha Hearsta, potężnego magnata prasowego, były w nim aż nadto widoczne (Hearst próbował nie dopuścić do premiery filmu i zablokować  jego rozpowszechnianie). Strukturę filmu oparł Welles na subiektywnych retrospekcjach postaci z otoczenia bohatera. Gdy do tego oryginalnego pomysłu narracyjnego dodamy fantastyczne zdjęcia Gregga Tolanda, z rozmachem wykorzystujące głębię ostrości, rewolucyjny montaż wewnątrzkadrowy, a także wspaniałe kreacje – Wellesa i towarzyszących mu aktorów – otrzymujemy filmowe arcydzieło, które jednak na powszechne uznanie musiało trochę poczekać. Dziewięć oscarowych nominacji przyniosło filmowi w 1943 roku jedynie jedną statuetką za najlepszy scenariusz oryginalny. W rankingu najlepszych filmów wszech czasów, opracowanym przez  Amerykański Instytut Filmowy, arcydzieło Wellesa ciągle okupuje pierwsze miejsce.

Książka Grzegorza Królikiewicza nosi podtytuł „Próba analizy filmu Orsona Wellesa ‘Obywatel Kane’” i wchodzi w skład serii „Analizy arcydzieł filmu fabularnego. Sylwetki artystyczne mistrzów kina”. Do jej drugiego wydania dołączono płytę DVD z analizowanym filmem.