Estetyka zakłócenia. Kino Michaela Hanekego

Michael Haneke, znakomity austriacki scenarzysta i reżyser filmowy, zadebiutował  w 1974 roku  „Siódmym kontynentem”, stanowiącym pierwsze ogniwo tzw. trylogii austriackiej (wraz z „Wideo Benny’ego” z 1992 i „71 fragmentów” z 1994). Światowy rozgłos przyniosły mu „Funny Games” (1997) – porażające studium sadystycznego mordu dokonanego na przeciętnej burżuazyjnej rodzinie. Równie dużą popularnością cieszy się ekranizacja prozy przyszłej noblistki Elfride Jelinek „Pianistka” (2001), wyróżniona w Cannes prestiżową Wielką Nagrodą Jury oraz nagrodami aktorskimi dla Isabelle Huppert i Benoita Magimela. Film „Biała wstążka” (2009) – spojrzenie na niemiecką prowincję na dwadzieścia lat przed dojściem Hitlera do władzy – przyniósł Hanekemu Złotą Palmę w Cannes. Przejmującą „Miłość” (2012) uhonorowano kolejną canneńską Złotą Palmą oraz czterema Europejskimi Nagrodami Filmowymi (dla najlepszego filmu, reżysera oraz odtwórców głównych ról – Emmanuelle Rivy i Jeana-Louisa Trintignanta).

„’Estetyka zakłócenia’ nie stara się być wyczerpującą monografią twórczości Hanekego. To raczej zestaw analiz i kontekstów, pozwalających uchwycić charakterystyczny dla niego sposób myślenia. Powstała jako owoc subiektywnego spojrzenia, które – otwarcie się do tego przyznaję – obsesyjnie wręcz poszukuje zakłócenia. (…) wyczulam więc słuch głównie na dysonanse, staram się je wyłowić, poddać analizie w kontekście filmu i umieścić w szerszej panoramie teoretycznej. Haneke nie jest więc bohaterem tej książki. O wiele bardziej jest nim samo zakłócenie, które cierpliwie badam i staram się oświetlić z wielu stron jednocześnie” – pisze we „Wprowadzeniu” autor książki .