Seks i Dziesiąta Muza

Blisko 600-stronicowa książka Arkadiusza Lewickiego, nosząca podtytuł „Erotyzm, relacje intymne i wzorce genderowe w kinie przedkodeksowym (1894-1934)”, poświęcona jest procesowi przełamywania kolejnych tabu obyczajowo-erotycznych w ciągu pierwszego czterdziestolecia istnienia kina. Rozważania stricte filmoznawcze poprzedzają rozdziały natury bardziej ogólnej, wprowadzające w istotę zagadnienia: „Jak wyglądał świat, gdy pojawiło się kino?”, „Miłość – historia pojęcia”, „Seksualność na przełomie wieków”.

Omawiane pierwsze czterdziestolecie rozwoju kina autor podzielił – stosując obyczajowo-erotyczne kryterium – na cztery okresy: „Kino (erotycznych) atrakcji” (1894-1907), „Początki kina narracyjnego” (1907-1918), „Kino epoki jazzu” (1918-1929), „Początki kina dźwiękowego” (1927-1934). Nie jest to do końca podział logiczny, gdyż „kino epoki jazzu” „zazębia” się z „początkami kina dźwiękowego”, ale w pełni wynika to ze specyfiki omawianej problematyki. Rozdziały, w których autor omawia poszczególne okresy rozwojowe kina, znakomicie dopełnia rozważaniami „przekrojowymi” dotyczącymi filmowej pornografii, cenzury, a także problematyki gejowsko-lesbijsko-transwestyckiej w okresie przedkodeksowym, czyli w czasie, w którym kultura zachodnia zrzuciła wiktoriański gorset, gdy narodziła się współcześnie rozumiana seksuologia, rozpoczęły się procesy emancypacyjne. Kino wszystkie te zmiany opisywało i potęgowało zarazem, a zaprezentowana w książce analiza kilkuset filmów, od tych prezentujących pierwsze ekranowe pocałunki do dzieł stricte pornograficznych, udowadnia, że związki kina i erotyki od samego początku były niezwykle silne, a powstałe w pierwszych dekadach dwudziestego wieku modele nadal determinują sposób, w jaki patrzymy na seks, miłość oraz powinności związane z płcią kulturową.

Książka zawiera indeksy (osób i filmów) oraz bogatą bibliografię.