Eroica

Bohaterem kolejnej książki prof. Marka Hendrykowskiego z serii „Klasyka kina" – po „Nożu w wodzie" (1961) Romana Polańskiego, „Rejsie" (1970) Marka Piwowskiego, „Kanale" (1956) oraz „Popiele i diamencie" (1958) Andrzeja Wajdy – jest „Eroica” (1957) Andrzeja Munka, jedno z czołowych osiągnięć szkoły polskiej, dokonujące rozrachunku z mitologizowaniem wojennej przeszłości.

Film składa się z dwóch części: nowela „Scherzo alla Polacca" opowiada o pewnym warszawskim cwaniaczku, który przypadkowo wciągnięty w sprawy powstania, zdobywa się na gest heroiczny, acz bezcelowy, zaś nowela „Ostinato Lugubre", rozgrywająca się w realiach obozu jenieckiego, przynosi także historię człowieka zbiegiem okoliczności wykreowanego na bohatera. Trzecią część – „Con Bravura” – reżyser zdecydował się ostatecznie nie włączać do filmu.

Kino Munka jest odporne na działanie czasu, zwłaszcza „Eroica". „Najważniejsze w filmie jest spojrzenie. Spojrzenie, które przenika i przeszywa. Takie właśnie krytyczne, mądre spojrzenie na trudną przeszłość zawiera w sobie i odkrywa przed widzem «Eroica». I ono właśnie stanowi, w moim przekonaniu, nieprzemijającą wartość tego dzieła" – stwierdza prof. Marek Hendrykowski, autor frapującej, dogłębnej analizy filmu Munka.