Myślenie wzrokowe

Rudolf Arnheim (1904-2007), niemiecki psycholog, filozof, teoretyk sztuki, ma także duże zasługi w zakresie teorii filmu. W 1932 roku opublikował głośną książkę „Film jako sztuka” (wyd. polskie 1961). Dwa lata później opuścił Niemcy, udając się na emigrację, najpierw do Anglii, później do Stanów Zjednoczonych, gdzie w nowojorskim Sarah Lawrence College, na Uniwersytecie Harvarda oraz Uniwersytecie w Michigan zajął się badaniami nad psychologią twórczości i percepcją sztuki. Tym problemom poświęcił książkę „Sztuka i percepcja wzrokowa. Psychologia twórczego oka” (1954, wydania polskie 1978, 2004) oraz „Myślenie wzrokowe” (1969).        

„Moje wcześniejsze badania nauczyły mnie, że działalność artystyczna jest formą rozumowania, w której nierozdzielnie splatają się ze sobą postrzeganie i myślenie. Uznałem, że muszę stwierdzić, iż ktoś, kto maluje, pisze, komponuje czy tańczy, myśli zmysłami. Ta jedność postrzegania i myśli okazała się zresztą cechować nie tylko sztukę. Analiza naszej wiedzy na temat percepcji wzrokowej uświadomiła mi, że niezwykłe mechanizmy, za których pomocą zmysły ujmują doświadczenie, są niemal identyczne z działaniami opisywanymi przez psychologię myślenia. I odwrotnie – bardzo wiele wskazuje na to, że domeną naprawdę twórczego myślenia w każdej sferze poznania jest dziedzina wyobraźni" – pisze Arnheim.